Analyse en beleggingsresultaten
Sterk einde van het jaar
De koersen van aandelen- en obligatiebeleggingen hebben in het vierde kwartaal van 2023 een eindspurt gemaakt.
De inflatie daalde, waardoor het aantal verwachte renteverlagingen door centrale banken in 2024 verder steeg. De kans op een zware recessie is daardoor kleiner geworden. Veel beleggers rekenen inmiddels op een ‘zachte landing’ van de economie in de Verenigde Staten in 2024. De kapitaalmarktrente daalde in veel Westerse landen. Ook de spread op risicovollere obligaties ging omlaag. Dit alles had een positief effect op het beleggerssentiment.
“Over heel 2023 zijn wereldwijd aandelenkoersen met 18% gestegen”
Koersen obligatiebeleggingen gestegen
In het vierde kwartaal waren de omstandigheden voor obligatiebeleggingen gunstig. Dit kwam door de verwachting dat de economie in 2024 een pas op de plaats zou maken. Hierdoor daalde de kapitaalmarktrente. Ook de spread daalde, doordat er geen grote toename van faillissementen wordt verwacht. Obligatiekoersen zijn in het vierde kwartaal in alle categorieën fors gestegen. Over heel 2023 zijn obligatiekoersen met gemiddeld 5,7% gestegen.
Aandelenkoersen omhoog
De economische verwachtingen voor 2024 waren minder negatief dan eerder voorspeld. Er werd niet meer gerekend met een zware recessie. Dit was positief in combinatie met de gedaalde kapitaalmarktrente en het vooruitzicht op meer renteverlagingen. Daar profiteerden Europa en Noord-Amerika het meest van. Koersstijgingen waren er voor zowel groeiaandelen als waardeaandelen. Over heel 2023 zijn wereldwijd aandelenkoersen met 18% gestegen.
China viel hierbij uit de toon. Er zijn namelijk doorlopend zorgen over de groei van de Chinese economie. Ook de financiële problemen in de vastgoedsector hielden aan. De overheid heeft partijen in de sector meerdere keren financiële steun moeten verlenen. Koersen van Chinese aandelen daalden in 2023 met 4%: rond het laagste punt in vijf jaar. Doordat buitenlandse investeerders kapitaal weghaalden, daalden koersen in Hong Kong zelfs met 14%.
Verantwoord beleggen
In het afgelopen jaar hebben we binnen de modelportefeuille ingezet op het verminderen van negatieve effecten van klimaatverandering. Onder andere door een beleggingsfonds met de focus op meer duurzame energie op te nemen. Daarnaast is er de trend om de bedrijven waarin wordt belegd actief te benaderen over het thema duurzaamheid. Hierdoor worden bedrijven gewezen op het belang van duurzaamheid in de bedrijfsbeslissingen. Met name de invloed op het klimaat komt ter sprake, maar ook op sociaal gebied.
Goudprijs gestegen
De goudprijs steeg sterk in het vierde kwartaal. Dit kwam met name door de toegenomen spanningen in het Midden-Oosten. Maar ook de daling van de kapitaalmarktrente speelde een rol. Op jaarbasis leverde onze belegging in goud een positieve bijdrage aan het rendement van de modelportefeuille.
Positief rendement modelportefeuilles
In het vierde kwartaal zijn zowel onze aandelen- als onze obligatiebeleggingen gestegen. Daarmee is voor alle modelportefeuilles het rendement in 2023 sterk positief uitgekomen.
Koersen in Europa en Noord-Amerika gestegen
Aandelenkoersen zijn in het vierde kwartaal verder gestegen. Dit kwam door de iets minder negatieve economische inschattingen voor 2024. Het beeld draaide van een ‘zware recessie en fors lagere bedrijfsresultaten’ naar een meer neutrale ontwikkeling. Europa en Noord-Amerika profiteerden daar het meest van.
Over heel 2024 zijn de koersen wereldwijd met 18% gestegen. Dit kwam voor het grootse deel voor rekening van groeiaandelen. Opkomende landen en de regio Pacific bleven in 2023 sterk achter.
Regionale aandelenrendementen
30 september t/m 31 december 2023
Europa
MSCI Europe Index
+6,4%
Aandelenkoersen in Europa stegen in het vierde kwartaal. Dit kwam vooral doordat de economische vooruitzichten in 2024 minder negatief waren. De angst nam af dat bedrijfswinsten de komende tijd sterk gaan dalen. Dit was positief voor het sentiment. Beleggers negeerden de zorgen over de huidige stand van de economie wel een beetje. Want die haperde flink in een aantal grote Europese landen. Belangrijkste was dat in veel landen de extreem hoge inflatie verder afnam en de kapitaalmarktrente daalde. Ook het vooruitzicht op renteverlagingen hielp mee. Daarmee was 2023 een positief jaar voor Europese aandelen.
Noord-Amerika
+6,5%
MSCI North America Index
‘In 2024 kan de beleidsrente verlaagd worden. De inflatie komt dichter bij het doel en de economie vertoont een redelijke groei’. Deze verrassend positieve woorden gebruikte president Jerome Powell op de laatste bijeenkomt van de Fed. Een trendbreuk ten opzichte van de voorzichtige toon van de laatste maanden. Aandelenbeleggers reageerden dan ook positief, want lagere rente betekent lagere financieringskosten voor bedrijven.
Aandelenkoersen stegen ook dit kwartaal waarmee Noord-Amerika de best presterende regio in 2023 was. Indices met een zware weging in technologiebedrijven stegen nog veel sterker. Kanttekening hierbij is dat deze stijging vooral voor rekening kwam van een beperkt aantal groeibedrijven.
Opkomende landen
+2,7%
MSCI Emerging Markets Index
Bij de opkomende landen viel vooral China op. Het land kampte in het vierde kwartaal met de problemen die beleggers al langer bezighouden. De economische groei stokte en de bubbel in de vastgoedsector lijkt langzaam verder leeg te lopen. Daardoor moest de overheid een paar keer ingrijpen om erger te voorkomen. De verschillende aandelenindices in China zijn in 2023 met 4% tot 14% gedaald. Landen in Opkomend Europa en Latijns-Amerika deden het wel goed. Toch stegen de koersen in deze hele regio in 2023 slechts beperkt dit kwartaal. Daarmee waren de opkomende landen in 2023 de zwakste schakel.
Pacific
+4,1%
MSCI Pacific Index
In Japan waren er wat lichtpuntjes dit kwartaal. De export was hoger dan verwacht en de inflatie hield aan. Tekenen dat de economie voorzichtig aan het herstellen is. De lage Yen is goed voor de exportpositie van Japan. Daarnaast zorgden de technologieaandelen ervoor dat Japan op het hoogste niveau staat sinds meer dan 30 jaar. Ook de aandelenkoersen in Australië deden het goed. In Hong Kong zakten de koersen; hier was de afhankelijkheid van de Chinese economie ook merkbaar. Over heel 2023 zijn de koersen in de Pacific gestegen.
Bron: Bloomberg / Morningstar
U-bocht in rentevooruitzichten
“Fed-president Powell was opvallend positief over ‘de strijd tegen inflatie’”
Waar het mantra ‘inflatie bestrijden’ 2023 bepaalde, zien nu ook centrale banken in 2024 ruimte voor rentedalingen. Iets waar beleggers al wat langer vanuit gingen.
Opvallend was de U-bocht van Fed-president Powell tijdens de laatste vergadering in december. Hij was opvallend positief over ‘de strijd tegen inflatie’. Ook ziet hij ruimte voor een lagere beleidsrente in 2024. Dit kenmerkt mogelijk een gewijzigde verhouding tussen voor- en tegenstanders van een lage rente binnen de Fed. Ook bij de ECB zag men meer ruimte voor toekomstige renteverlagingen.
Overheidsobligaties, bedrijfsobligaties en Inflation linked bonds
In het vierde kwartaal is de kapitaalmarktrente sterk gedaald. Op jaarbasis staat de tienjaarsrente in veel Westerse landen zelfs lager dan aan het begin van 2023. Vooral de verwachting van een ‘zachte landing’ droeg daaraan bij. De rentedaling was goed voor het rendement van kwalitatief sterke bedrijfs- en overheidsgerelateerde obligaties. Vooral obligaties met een langere looptijd profiteerden hiervan. Het rendement in heel 2023 is voor deze categorieën hierdoor toch nog vrij positief geëindigd.
High yield en Emerging markets bonds
De verwachting dat we geen zware recessie krijgen en daarmee minder faillissementen was positief voor de spread. Deze daalde ook in het vierde kwartaal. Zowel de daling van de kapitaalmarktrente als de gedaalde spread was positief voor risicovollere obligatiecategorieën. In heel 2023 was het rendement op deze categorie positief.
Netto rendement obligatiecategorieën
30 september t/m 31 december 2023
Bron: Bloomberg / Morningstar
