Opvallend genoeg stijgen de bestedingen van consumenten nog steeds. De verklaring is waarschijnlijk voor een groot deel te vinden in de sterke arbeidsmarkt. De werkloosheid is laag en het aantal vacatures in Nederland is nog steeds hoger dan het aantal werkzoekenden.

Dat komt erop neer dat iedereen die kan en wil werken in Nederland in principe een baan kan vinden. Daarnaast stijgen door de krappe arbeidsmarkt de lonen. Ook begint de inflatie wat af te nemen, waardoor de koopkracht gemiddeld genomen lijkt te gaan stijgen in 2023. Dat is natuurlijk erg goed voor de bestedingen van consumenten.

Het nadeel van flink stijgende lonen is natuurlijk dat de kosten van bedrijven daardoor ook stijgen. Maar als bedrijven de kosten  kunnen doorberekenen in hun prijzen, dan blijft hun marge op peil. Een ander gevaar van een heel sterke arbeidsmarkt is de zogenaamde loon-prijsspiraal.

Dat houdt in dat sterk stijgende lonen leiden tot hogere bestedingen, die weer leiden tot hogere prijzen. Die hogere prijzen kunnen weer leiden tot hogere looneisen. Als de lonen vervolgens weer hard stijgen, krijg je nog hogere bestedingen en kom je in een vicieuze cirkel terecht. Een loon-prijsspiraal is wat centrale banken koste wat het kost willen voorkomen. Vandaar dat ze met hogere rentes nu proberen de bestedingen en de economie af te remmen.

Door de maatregelen van de centrale banken denken wij dat het uiteindelijk niet zal komen tot een daadwerkelijke loon-prijsspiraal. En dat betekent dat bijvoorbeeld de Europese Centrale Bank de rente niet méér hoeft te verhogen dan wat er nu al verwacht wordt. En dan zal de economie al met al redelijk blijven liggen.

Door onder andere de sterke arbeidsmarkt verwachten wij op dit moment in Europa een milde en korte recessie in plaats van een stevige. Mocht de arbeidsmarkt onverwachts heel sterk afkoelen dan kan het plaatje er heel anders uit komen te zien. Maar vooralsnog lijkt daar geen sprake van.

Michel Engbers

Directeur Investment Office
Nationale-Nederlanden Bank

23 januari 2023